Synchromodaliteit betreft het optimaal, flexibel en duurzaam inzetten van wegvervoer, spoorvervoer, binnenvaart, kustvaart/shortsea in een netwerk onder regie van een logistiek dienstverlener. Doel is om de klant (vaak een verlader of expediteur) een geïntegreerde oplossing voor zijn (achterland)vervoer aan te bieden, zodat hij van een betere dienst tegen acceptabele kosten gebruik kan maken.
Synchromodaal transport is in de praktijk een verdere optimalisatie van het gebruik van intermodaal transport. Een groot aantal dienstverleners in Noordwest-Europa biedt op dit moment hun klanten al de keuze tussen het gebruik van verschillende modaliteiten voor transport van A naar B. In de meeste gevallen bepaalt de klant uiteindelijk welke modaliteit in welke situatie gebruikt wordt, tegen vooraf bekende kosten en doorlooptijd. Dit maakt het lastiger om de bezettingsgraad van binnenvaart-, spoor- en shortsea diensten zo hoog mogelijk te krijgen, en deze diensten op de langere termijn rendabel te kunnen uitvoeren. De inzet van synchromodaal transport biedt hiervoor een oplossing, omdat binnen vaste afspraken de verlader het aan de dienstverlener overlaat om de te gebruiken modaliteit te selecteren.
Het idee voor synchromodaal transport is ontstaan tijdens de aanleg van de Tweede Maasvlakte in de Haven van Rotterdam. Deze uitbreiding van het havengebied in Rotterdam maakte het mogelijk dat de nieuwe containerterminals RWG en APM zich in de haven vestigden, en de verwachte toekomstige containeroverslag in Rotterdam steeg sterk. Het vervoer van deze toegenomen stroom van containers van en naar het Europese achterland werd hierdoor een uitdaging, en het antwoord op deze uitdaging was de ontwikkeling van synchromodaal transport.
Alle modaliteiten worden nu naast elkaar ingezet om het steeds grotere volume aan maritieme containers effectief en duurzaam af te handelen. In de afgelopen jaren is synchromodaal transport als dienst ook ontwikkeld voor het vervoer van continentale laadeenheden, bijvoorbeeld tussen inland terminals in Europa onderling. Synchromodaal vervoer heeft met name potentie op corridors en in regio’s met voldoende ladingaanbod. Dit maakt hoogfrequent vervoer met treinen en binnenvaartschepen mogelijk.
Een synchromodale dienstverlening levert voordelen op voor dienstverleners, klanten en de samenleving. Zo kan een win-win-win situatie ontstaan:
Logistiek dienstverleners
Zij kunnen de dienstverlening richting hun klanten via het aanbieden van synchromodale transportdiensten verder optimaliseren, en de bezettingsgraad van schepen en goederentreinen verder vergroten.
Samenleving
De transportinfrastructuur in Nederland wordt effectiever gebruikt, terwijl het transport per vervoerde ton duurzamer wordt, o.a. minder CO2-emissies.
Verladers en expediteurs
Zij krijgen een verbeterde en meer duurzame transportdienst tegen een acceptabele prijs, terwijl aan al hun voorwaarden wordt voldaan.
Synchromodaal transport biedt dus mogelijkheden, maar om deze mogelijkheden te benutten moet het proces van transportorders en planning tussen verlader/expediteur en dienstverlener anders ingericht worden.
Verladers en expediteurs
Tijdstip vertrek open, verruiming lead time: naast het a-modaal boeken is het voor het succes van synchromodaal transport ook belangrijk dat er een vrije routekeuze is, en het tijdstip van vertrek en de lead time kan variëren. Uiteraard gebeurt dit binnen de eisen van de verlader/expediteur-afspraken, waarbij geldt dat de kansen op succesvol synchromodaal transport groter zijn als er meer vrijheidsgraden zijn.
Logistiek dienstverleners
Essentieel voor een synchromodale oplossing is dat de verlader a-modaal boekt. De beslissing over de te gebruiken modaliteit(en) laat hij over aan de logistieke dienstverlener. Deze heeft hierdoor de ruimte om naadloos te kunnen schakelen tussen modaliteiten, een belangrijk mechanisme voor synchromodale vervoersoplossingen. Dat geldt zowel bij het inplannen van het vervoer als bij het omgaan met onverwachte omstandigheden vlak voor of tijdens de uitvoering van het transport. Daarnaast ontstaat de mogelijkheid om transportzendingen te bundelen om zo de beladingsgraad te verbeteren.
Synchromodale transportdiensten worden ontwikkeld en aangeboden door logistiek dienstverleners, maar er is niet één soort dienstverlener leidend bij het vinden en uitvoeren van een synchromodale oplossing.
Zeerederijen hebben vaak het volume om aan de landkant synchromodale oplossingen aan te bieden. Een voorbeeld is Maersk Nederland.
Zeehaventerminals hebben als knooppunt goed zicht op de stromen en organiseren daar synchromodale oplossingen voor. Een voorbeeld is ECT, dat via haar dochter European Gateway Services synchromodaal transport aanbiedt.
Binnenvaart- en spoorterminal in het binnenland hebben goed zicht op het lokale volume en organiseren vanuit dat perspectief synchromodale oplossingen. Een voorbeeld is GVT in Tilburg, dat zowel de Barge als Rail Terminal Tilburg beheert.
Freight forwarders in het binnenland kunnen voor hun klanten synchromodaal transportdiensten organiseren, zoals Seacon Logistics.
Verladers en expediteurs kunnen ook gezamenlijk synchromodale oplossingen voorstellen, en hier kleinere regionale verladers bij betrekken. Tenslotte kan ook een onafhankelijke 4PL-dienstverlener een synchromodale dienst ontwikkelen, een voorbeeld is Wayz in Rotterdam.
Vaak ontwikkelen dienstverleners synchromodale transportdiensten om de intermodale dienstverlening die ze al aanbieden verder te optimaliseren. De praktijk is dat dienstverleners vaak stap voor stap richting het gebruik van synchromodaal transport groeien. Intern moeten de capaciteiten voor het gebruik van synchromodaal transport ontwikkeld worden.
In het planningsproces moeten de mogelijkheden van het gebruik van verschillende modaliteiten altijd naast elkaar afgewogen kunnen worden, en dit vraagt om flexibiliteit in systemen en bij mensen. En als er synchromodale transportdiensten kunnen worden aangeboden, zal een deel van de klanten hierop ingaan terwijl een ander deel hier nog niet aan toe is. Om partijen te ondersteunen in dit groeiproces is er door TNO een groeimodel ontwikkeld, en bedrijven kunnen ondersteuning krijgen bij dit groeiproces.
